...
Voor hun systematische review zochten de auteurs in negen databanken, tot juni 2017, naar experimentele, kwalitatieve en observationele studies. Van de 3.239 geïdentificeerde verslagen, werd 37 artikels in de review opgenomen, over 18 verschillende benaderingen. De aanpak betrof meestal patiënten met kankers in de thorax, includeerde de leden van het palliatief zorgteam, en plande 4 tot 6 contacten met de patiënt over een periode van 4 tot 6 weken. De meest gebruikelijke interventies waren ademtechnieken, psychologische ondersteuning en relaxatietechnieken. Na de interventie kwam de ademnood als minder beangstigend over: significant voor ontreddering met de Numeric Rating Scale en depressie met de Hospital Anxiety and Depression Scale (HADS) scores voor depressie; niet significant voor impact op levenskwaliteit met de Chronic Respiratory Questionnaire en angst met de HADS scores voor angst. Vooral een gerichte educatie, zelfmanagement van de interventies en expertise van het team werden zowel door patiënten als zorgverleners geapprecieerd waardoor een individueel gerichte, waardige zorg mogelijk is. Er werd geen effect vastgesteld op gezondheidstoestand of levenskwaliteit, en een gemengd effect op fysiek functioneren. Brighton LJ et al. Holistic services for people with advanced disease and chronic breathlessness: a systematic review and meta-analysis. Thorax 2018; published Online 29 November. doi: 10.1136/thoraxjnl-2018-211589