Radiotherapie voor gemetastaseerde prostaatkanker enkel zinvol bij beperkte metastasering

In deze gerandomiseerde, gecontroleerde, open label, fase 3-studie, uitgevoerd in 117 ziekenhuizen in Zwitserland en het Verenigd Koninkrijk, werden 2.013 patiënten met een nieuw gediagnosticeerde gemetastaseerde prostaatkanker, behandeld met een klassieke standaard antiandrogeentherapie, al dan niet in combinatie met docetaxel, gerandomiseerd in twee groepen: 1.032 patiënten kregen radiotherapie en 1.029 patiënten fungeerden als controlegroep.

...

De radiotherapiebehandeling bestond uit ofwel 55 Gy in 20 dagelijkse sessies gedurende vier weken ofwel 36 Gy in zes wekelijkse sessies gedurende zes weken. De mediane follow-up bedroeg 37 maanden (IQR 24-48). In de controlegroep overleden 391 patiënten (mediane overleving 46 maanden [IQR 27- niet bereikt]; driejaarsoverleving 62%) en in de radiotherapiegroep 370 (mediane overleving 48 maanden [IQR 27- niet bereikt]; driejaarsoverleving 65%). In vergelijking met de controlegroep is er dus geen voordeel wat de algemene overleving betreft in de radiotherapiegroep (gestratificeerde log-rank test p = 0,451; HR 0,92, 95% CI 0,80-1,06; p = 0,266).Bij patiënten met een lage metastaseringsgraad ( = geen viscerale metastasen en minder dan vier botmetastasen) bemerkte men een betere overleving in de radiotherapiegroep (HR 0,68, 95% CI 0,52-0,90; p = 0,007; driejaarsoverleving 73% in de controlegroep versus 81% in de radiotherapiegroep) (interactie p = 0,0098). Dit effect was duidelijk niet aanwezig bij patiënten met hogere metastaseringsgraad (HR 1,.07, 95% CI 0,90 - 1,28; p = 0,420 driejaarsoverleving 54% in de controlegroep versus 53% in de radiotherapiegroep). In de controlegroep noteerde men 758 recidiefvrije overleving events (vooral stijging van de PSA) en bedroeg de mediane recidiefvrije overleving 13 maanden (IQR 6-33) en de recidiefvrije driejaarsoverleving was 23%. In de radiotherapiegroep weerhield men 685 recidiefvrije overlevingsevents, met een mediane recidiefvrije overleving van 17 maanden (IQR 8-53) en een recidiefvrije driejaarsoverleving van 32%. Dit betekent dat de algemene recidiefvrije overleving wel verbetert met radiotherapie (HR 0,76, 95% CI 0,68-0,84; p < 0,0001). Ook hier bemerkt men een verschil tussen de metastaseringsgraad met een meer uitgesproken effect van radiotherapie in de lage metastaseringgroep (HR 0,59, 95% CI 0,49-0,72; p <0,0001) tegenover de hogere metastaseringsgraad (interactie p = 0,002; HR 0,88, 95% CI 0,77-1,01; p = 0,059).De bijwerkingen van radiotherapie waren matig, waarbij slechts 48 (5%) van de 920 patiënten een graad 3- of 4-nevenwerking rapporteerden. 43 (5%) patiënten beschouwden hun acute radiocystitis en 8 (1%) hun acute rectitis als graad 3 of 4. Graad 5-bijwerkingen werden niet weerhouden.Parker, C. C., James, N. D., Brawley, C.D. et al.: Radiotherapy to the primary tumour for newly diagnosed, metastatic prostate cancer (STAMPEDE): a randomized controlled phase 3 trial. Lancet 2018; 392: 2353-66. Published Online October 21, 2018. http://dx.doi.org/10.1016/S0140-6736(18)32486-3.