...

De Levensfontein, in het Prado getiteld als La Fuente de la Gracia, werd pas in de jaren 1830 ontdekt in het El Parral klooster in Segovia toen de kerkelijke bezittingen werden onteigend. Wat vaststaat is dat het werk reeds voor 1454 door Hendrik IV van Castilië aan het klooster werd geschonken. Het schilderij kwam aanvankelijk terecht in het Museo de la Trinidad dat in 1872 opgeslokt werd door het Museo Nacional del Prado. Reeds in 1859 werd de Levensfontein op de gevoelige plaats vastgelegd, en is daarmee het oudste gefotografeerde werk uit de collectie van het Prado. Diverse theorieënDoor zijn verwantschap met het Lam Gods werd meteen de link met de gebroeders Van Eyck gelegd. Later werden diverse theorieën ontwikkeld als zou Petrus Christus de schilder zijn, als zou het een Spaanse kopie zijn... Zelfs Margarita en Lambert Van Eyck, zus en broer van Jan en Hubert, werden als mogelijke auteurs naar voor geschoven. De jongste decennia houdt men het bij de toeschrijving over het algemeen bij kunstenaars uit het atelier van Van Eyck. Na de restauratie en de wetenschappelijke analyse van het werk, staat het definitief vast dat het schilderij in Vlaanderen werd vervaardigd. Dat blijkt uit dendrologisch onderzoek. Ook de thesis dat het een kopie zou zijn van een verloren gegaan origineel (van Van Eyck) moet worden verlaten. Infrarood onderzoek heeft immers aangetoond dat het uiteindelijke werk op tal van plaatsen verschilt van de ondertekening, zodat het met zekerheid als een origineel werk kan worden gezien.Eyckiaans van uitvoering Door het opfrissen van het werk komt de buitengewone pracht nog beter tot uiting. Sommige delen zijn zo Eyckiaans van uitvoering dat de verleiding groot is om er de hand van de meester in te herkennen. Vooreerst de uitwerking van het onderwerp die overduidelijk reminisceert aan het Lam Gods. Denken we aan de centrale positionering van het lam, niet gewond dit keer, de verdeling van de personages over drie niveaus, de drie figuren bovenaan: God de Vader, geflankeerd door de maagd Maria en Sint-Jan de Evangelist, de musicerende engelen... Sommige figuren vinden we haast exact terug op andere schilderijen van Van Eyck. Het kleurgebruik, de compositie, de symmetrische opbouw, de plaatsing van de figuren in profiel, het water van de fontein, de plooien van de gewaden, het tegelwerk, de muziekinstrumenten, de weelderige plantengroei... dat alles ademt Van Eyck.In een recente en bijzondere uitgave van het Prado, La Fuente de la Gracia. Una Tabla del Entorno de Jan Van Eyck, wordt het werk nauwkeurig geanalyseerd. De specialisten komen tot de conclusie dat het tussen 1440 en 1450 geschilderd zou zijn. Daarmee houden ze een slag om de arm, vermits Jan Van Eyck overleed op 9 juli 1441 en bijgevolg in aanmerking komt als (co-)auteur. Ondervraagd over de mogelijkheid dat Jan Van Eyck zelf de hand zou hebben gehad in dit meesterwerk, houdt José Juan Pérez Preciado, specialist Vlaamse Primitieven bij het Prado, zich voorzichtig op de vlakte. "Na de restauratie en technologische studie blijven we bij ons standpunt. La Fuente de la Gracia is noch door Jan, noch door Hubert Van Eyck geschilderd, maar door één (en waarschijnlijk meerdere) kunstenaars uit the inner circle van Jan Van Eyck, door kunstenaars verbonden aan zijn atelier, maar niet door de meester zelf". Tot nader order blijft dit de officiële toewijzing van het auteurschap. Wat niet belet dat het schilderij een van de meesterwerken van de Vlaamse Primitieven is en blijft.In 2019 viert het Prado tevens zijn 200ste verjaardag. Om dat in de verf te zetten werd een megatentoonstelling opgezet die de geschiedenis van het Madrileense museum schetst aan de hand van topwerken, foto's en ander documentair materiaal.La Fuente de la Gracia. Una Tabla del Entorno de Jan Van Eyck. Tot 27 januari 2019 in het Prado, Madrid. Open alle dagen van 10u tot 20u, zon- en feestdagen tot 19u. www.museodelprado.es.Museo del Prado 1819-2019. Tot 10 maart 2019.