AAN 2018: het laatste hoofdstuk

We hadden een ontmoeting met dr. Dominique Dive (neurologie, CHU Luik) op het moment dat de congreszalen in Los Angeles begonnen leeg te lopen en de laatste bezoekers ultiem de interessantste bevindingen bij elkaar sprokkelden. Dr. Dive maakt een persoonlijk bilan van de aandoening waar hij het meeste voeling mee heeft, multiple sclerose. Een gesprek over nieuwe biomarkers en over immuniteit, waarvan de verdere studie het op een dag zal mogelijk maken om de nog steeds mysterieuze oorzaak van de ziekte beter te begrijpen.

Innovaties met cannabis

Cannabidiol, het niet-psychogene bestanddeel van cannabis, heeft de unanieme steun gekregen van de onderzoekscommissie van de FDA en zal vermoedelijk eind juni goedkeuring krijgen. De goedkeuring komt er voor de behandeling van twee zeldzame en ernstige vormen van epilepsie die bijzonder resistent zijn aan de klassieke behandelingen. Een overzicht van het onderzoek dat dit FDA-dossier heeft ondersteund en van de momenteel beschikbare klinische studies over tolerantie en het ontbreken van het gewenningsrisico aan cannabidiol.

Nieuwe AAN-richtlijnen voor de behandeling van MS

De laatste richtlijnen van de AAN voor de behandeling van MS bij volwassen patiënten dateerden uit 2002. De congresgangers hebben dan ook met veel belangstelling de presentatie van de nieuwe richtlijnen bijgewoond. Eén van de nieuwe richtlijnen is dat de behandeling zo snel mogelijk na het begin van de symptomen of het vaststellen van letsels moet worden gestart.

Lichteketenneurofilamenten maken hun intrede bij NEDA

NEDA, de afkorting van 'No Evidence of Disease Activity', is een klinisch concept dat de belangrijkste therapeutische doelstellingen bundelt die moeten worden gerealiseerd om een verergering van een relapsing-remitting multiple sclerose te voorkomen. Het neurodegeneratieve aspect van de ziekte wordt momenteel beoordeeld naar het verlies van hersenvolume (BVL, Brain Volume Loss), een marker van verlies van hersenvolume. Een studie heeft onderzocht of bepaling van lichteketenneurofilamenten (NfL), een nieuwe marker van neurodegeneratie, het verlies van hersenvolume in de NEDA-4 kan vervangen zonder verlies van sensitiviteit (of waardoor de sensitiviteit misschien zelfs zou kunnen verbeteren).

Alzheimer: het gewicht van de erfelijkheid

Mensen met een naaste verwante, vooral een vader of moeder, met de ziekte van Alzheimer maken zich zorgen en vragen zich af of ze ook alzheimer zullen krijgen. Een zeer interessante Amerikaanse studie geeft enkele antwoorden, maar nog geen zekerheid.

MS: de timing van de behandeling is belangrijk

Eén van de belangrijkste nieuwe richtlijnen van de AAN is dat je een MS snel moet behandelen, zodra de eerste symptomen verschijnen of zodra er een letsel is vastgesteld. Maar wat brengt dat eigenlijk op? Een Deens cohortonderzoek geeft een antwoord op die vraag.

To stop or not to stop bij stabiele MS

Als de MS lang stabiel blijft, vragen veel patiënten zich terecht af of het nog zin heeft de behandeling voort te zetten, ook al omdat de behandeling bijwerkingen kan veroorzaken. Een Amerikaanse studie concludeert dat het beter is de behandeling verder te zetten, omdat de handicap anders opnieuw zou kunnen verergeren.

Een Belg in Los Angeles

Onze landgenoot Nicolas Dubuisson (London School of Medicine) heeft de resultaten gepresenteerd over het nut van een app voor smartphone bij zelfevaluatie van het gezichtsvermogen, onder andere bij MS-patiënten.

Refractaire epilepsie: pleidooi voor een betere behandeling

Meer dan een derde van de epilepsiepatiënten is therapieresistent, d.w.z. ze vertonen nog altijd epilepsieaanvallen ondanks correcte inname van twee verschillende anti-epileptica. In afwachting van de ontwikkeling van nieuwe geneesmiddelen kunnen die patiënten goed worden geholpen met chirurgie. De indicatie voor chirurgie wordt echter duidelijk te weinig gesteld.

Een traantje plengen om de ziekte van Parkinson op te sporen

Een traantje of beter gezegd bepaalde eiwitten die in het traanvocht zitten, zouden weleens binnen afzienbare tijd een betrouwbare, goedkope en totaal niet-invasieve biologische marker kunnen zijn om de ziekte van Parkinson in een vroeg stadium, nog voor er motorische stoornissen optreden, op te sporen en, wie weet, te behandelen.

Mislukken preventieve behandeling bij episodische migraine: Liberty in zicht!

Voor veel patiënten met episodische migraine die al jaren de ene na de andere preventieve medicatie innemen, zonder succes, is het uur van 'vrijheid' misschien geslagen. Dat kan afgeleid worden uit de resultaten van de LIBERTY-studie, een fase 3b-studie die werd uitgevoerd met erenumab, een volledig humane monoklonale antistof tegen de CGRP-receptor die s.c. wordt toegediend.

MS: het hart niet vergeten

We concentreren ons op het bestrijden van de chronische ontsteking en we proberen een verergering van de letsels en de handicap tegen te gaan, maar daarbij vergeten we weleens dat hypertensie en hartlijden bij MS-patiënten hersenatrofie kunnen veroorzaken en zo ook het hersenlijden kunnen verergeren. Om er maar even aan te herinneren dat we de cardiovasculaire risicofactoren en bestaande hart- en vaataandoeningen bij die patiënten ook moeten behandelen.

Behandeling van epilepsie en zwangerschap

Ook op therapeutisch vlak kennen we 'affaires'. De laatste betreft het anti-epilepticum valproaat. Affaires zijn jammer voor de slachtoffers, vrouwen en kinderen, en voor het vertrouwen in het medisch korps, de gezondheidsautoriteiten en de industrie, maar verhogen anderzijds wel de waakzaamheid van de gezondheidswerkers, in casu de neurologen. Zo waren er tijdens de sessies over de behandeling van epilepsie meerdere presentaties over het effect van anti-epileptica op de zwangerschap. Volgens een studie zou er een hoger risico op spontane miskraam zijn.

Zelfs één enkele, lichte hersenschudding kan risico op Parkinson verhogen

Op het congres was veel te doen over de risico's van een hersenschudding of craniale traumata als gevolg van gewelddadige contactsporten. Maryum Ali, dochter van de legendarische Muhammad Ali, heeft er een zeer emotionele verklaring afgelegd over de lange strijd van haar vader tegen de ziekte van Parkinson. Het congres van de AAN heeft ook dr. Bennet Omalu verwelkomd, de man die in zijn eentje en soms op gevaar van zijn leven de strijd heeft aangebonden tegen de almachtige Amerikaanse National Football League (NFL).