Hiv-reservoirs: een nieuw spoor voert naar de macrofagen

Een groep Franse vorsers van het Institut Cochin, een centrum voor biomedisch onderzoek, dat onderzoek verricht naar infecties en met name hiv-infectie, heeft onlangs ontdekt dat macrofagen in het weefsel van de urethra een nieuw type hiv-reservoir zouden kunnen vormen. Een nieuw spoor in de zoektocht naar de heilige graal om het hiv uit te roeien in de hoop hiv-geïnfecteerde patiënten zo definitief te kunnen genezen.

...

Reservoirs, laatste barrière tegen genezing van een hiv-infectieJe kan een hiv-infectie met een antiretrovirale behandeling onder controle houden, maar nog niet genezen. Dat laatste is vooral toe te schrijven aan de virusreservoirs, die in de immuuncellen van de patiënt zitten. Dankzij de antiretrovirale behandeling worden geen virussen meer aangemaakt, maar zodra die behandeling wordt verminderd of stopgezet, steekt het virus weer de kop op. Daarom zijn een goede therapietrouw en een levenslange behandeling zo belangrijk. Bij het onderzoek naar die reservoirs werd tot nog toe vooral gekeken naar de T-lymfocyten, de preferentiële targets van het hiv. Momenteel worden shock- en kill-technieken getest. Daarbij wordt het latente virus in de reservoirs eerst geactiveerd en daarna wordt het immuunsysteem van de patiënt gestimuleerd om het virus uit te schakelen. Dat weliswaar interessante concept heeft echter nog geen overtuigende resultaten opgeleverd. Maar gelukkig loopt het onderzoek verder.Macrofagen in de schijnwerpersEen Franse groep vraagt zich af of de T-lymfocyten misschien niet de beste of beter gezegd niet de enige target zijn. Ze hebben onder meer cellen uit weefsel van de urethra onderzocht bij 20 patiënten die een transgenderoperatie hadden ondergaan en die een onmeetbaar lage virale belasting hadden dankzij een antiretrovirale behandeling, teneinde de reservoirs in die cellen en met name in de macrofagen te identificeren en te karakteriseren. Eerdere studies hadden aangetoond dat zowel viraal genetisch materiaal als virussen die verschijnen na bijvoorbeeld onderbreking van de behandeling, afkomstig zijn van andere cellulaire reservoirs dan de T-lymfocyten, reservoirs die nog niet bekend zijn. Dat is de reden waarom de Franse vorsers dat zijn gaan exploreren. Er werd al sterk gekeken in de richting van macrofagen. Dat zijn immers de eerste immuuncellen die het hiv aanvalt bij seksuele transmissie.Nieuwe target, nieuwe strategieënOnze Franse collega's hebben het virale genoom teruggevonden in macrofagen in het weefsel van de urethra, maar niet in de T-lymfocyten (in tegenstelling tot wat je zou verwachten). Na stimulering van de cellen in de stalen om de latente virussen te wekken, werden virussen enkel vrijgemaakt na heractivering van de macrofagen en niet bij stimulering van T-lymfocyten. Laatste observatie, het urethraweefsel bevat bijzonder veel macrofagen. Nu is aangetoond dat T-lymfocyten niet het enige hiv-reservoir zijn, is het onderzoek een andere weg ingeslagen naar een nieuwe target, de macrofagen, en dus nieuwe behandelingsstrategieën. Volgende stap, bevestigen dat de macrofagen in lymfeweefsel en slijmvlies reservoirs van het virus zijn.Ref.: Ganor Y. et al. Nature Microbiology, online gepubliceerd op de website, februari 2019.