Is er gelobbyd in het dossier rond het asbestfonds? Natuurlijk, zoals in elk dossier. De echte vraag is wie heeft er naar geluisterd? En waarom? Toen er in 2007 over alle partijgrenzen heen een consensus bereikt werd over een wet rond het asbestfonds, kwam toenmalig premier Guy Verhofstadt plots tussen. Zijn ontwerp dat enkele weken later gestemd werd, ging veel minder ver.

Er werden minder ziektes erkend en de keuze toen voor een schamele 1.500 euro per maand in de laatste maanden van je leven, betekende vanaf toen ook afstand doen van al je rechten om juridische stappen te ondernemen tegen het bedrijf dat je ziek had gemaakt. Dat waren de vakbonden en werkgevers immers samen met de premier overeen gekomen.

Alleen, ook de omgevingsslachtoffers die nooit een dag aan de slag zijn geweest in de bedrijven, maar de pech hadden in de buurt te wonen - of zoals de gewoonte was in Kapelle-op-den-Bos gratis afval van de fabriek te krijgen om te verwerken in hun opritten - vielen onder diezelfde voorwaarden.

Niemand, en al zeker de toenmalige regering niet, vertegenwoordigde hen. Zij werden gewoon nog een keer slachtoffer, deze keer van een oneerlijke deal. In Frankrijk worden de asbestslachtoffers niet alleen vergoed door het Franse asbestfonds, het fonds helpt de slachtoffers ook om juridische stappen te zetten.

Bovendien besliste de toenmalige regering Verhofstadt om het Asbestfonds voor de helft te spijzen met overheidsgeld en de andere helft te laten betalen door alle werkgevers in het land. Of ze nu ooit met asbest te maken hadden gehad of niet. België, het asbestland bij uitstek met het grootste asbestbedrijf wereldwijd. Maar de vervuiler betaalde niet. Onder andere Eternit gaf nog net geen feestje de dag nadien.

De vervuiler betaalt, het is een mooi principe. Maar voor onder andere Eternit is het een ver-van-hun-bedshow

Op dat moment was nochtans al duidelijk dat er nog decennia nadat de gezondheidsrisico's bekend waren, verder onveilig geproduceerd werd door heel wat asbestbedrijven. En ook dat het aantal slachtoffers nog decennia zou blijven oplopen. De eerste bewijzen van de relatie tussen asbest en kanker dateren al van de jaren '50. De productie van asbest liep in ons land tot 1997.

De verjaringstermijn voor een proces lag bovendien toen al op twintig jaar in ons land en ook daar werd niet aan geraakt. Wetende dat de eerste symptomen van asbestgerelateerde ziektes over het algemeen pas dertig tot veertig jaar na de blootstelling komen. Cynisme ten top. Maar wie ging er lang genoeg leven om te klagen?

In Italië, Duitsland, het Verenigd Koninkrijk en Nederland werden reeds verschillende strenge strafrechtelijke uitspraken gedaan in asbestprocessen. In ons land is de zoon van Françoise Jonckheere de enige die het tot nu toe aandurfde om een rechtszaak te beginnen tegen de machtige bouwmaterialenproducent Eternit. 'Vechten tegen de omerta' noemde zoon Eric Jonckheere het zelf. Hij won, al was het een strijd van David tegen Goliath.

Françoise Jonckheere overleed in 2000 aan longvlieskanker, veroorzaakt door de inademing van asbest. De ziekte haalde haar snel. Haar man had zijn hele leven gewerkt voor Eternit in Kapelle-op-den-Bos, waar het gezin ook woonde. Het bedrijf denderde jarenlang met vrachtwagens vol asbest door de straten, langs scholen en pleinen. En zowat iedereen in de gemeente was net als haar man aan de slag in het bedrijf. Zonder al te veel bescherming.

Over risico's werd niet gesproken. Die kregen de omwonenden en arbeiders pas decennia later te horen, hoewel al lang bekend. De man van Francoise overleed al in 1987 aan longvlieskanker. Toen dertien jaar later ook bij haar de ziekte werd vastgesteld, besloot ze niet in te gaan op de voorgestelde schadevergoeding. Ze moest en zou Eternit dagvaarden. Een leven is niet te koop, moet ze gedacht hebben. Rechtvaardigheid was al wat haar restte. Enkele maanden later overleed ze. Nog jaren voor de eerste uitspraak. Haar vijf zonen zetten haar strijd verbeten voort. Twee van hen bezweken in 2003 en 2009 aan ... dezelfde vorm van kanker. Vier mensen in één familie. Tot nu toe...

Eigenlijk zijn er twee redenen te bedenken voor het compromis van destijds. Of je bent een slecht mens, of je bent bezweken voor gelobby? De scheiding van machten betekent voor ons in ieder geval dat de wetgever niet het recht heeft om burgers te verbieden naar de rechter te stappen als ze daar een duidelijk aanwijsbare reden voor hebben.

Maar dat is het verleden, zou je denken. Dan trekken we dat nu toch recht voor de echte piek asbestdoden die voorspeld wordt in 2024? Al in 2011 dienden we samen met sp.a (wetsvoorstel Louis Ide - Marleen Temmerman) een wetsvoorstel in om deze onrechtvaardige situatie recht te zetten.

Met ons voorstel vandaag, dat wordt gesteund door Ecolo/Groen en Cdh, maken we het mogelijk voor de omgevingsslachtoffers om naast de vergoeding van het asbestfonds juridische stappen te ondernemen. De verjaringstermijn wordt aangepast tot vijf jaar nadat de ziekte is vastgesteld. We zorgen ervoor dat ook andere ziekten veroorzaakt door asbest, zoals longkanker en strottenhoofdkanker, recht geven op een vergoeding uit het asbestfonds. En we maken dat de vergoeding begint te lopen vanaf de vaststelling van de ziekte. Wie kan daar op tegen zijn zou je denken? We zullen zien.

Binnen de Zweedse regering was het alvast niet mogelijk. Ondanks verschillende pogingen en hoorzittingen die de tegenstellingen op scherp stelden, wilde het kabinet De Block niet mee.

De vervuiler betaalt, het is een mooi principe. Maar voor onder andere Eternit is het een ver-van-hun-bedshow. Want wie betaalt er met de huidige wetgeving echt behalve de talrijke slachtoffers die via een pact met de duivel hun rechten moeten afstaan voor een stuiver?

Is er gelobbyd in het dossier rond het asbestfonds? Natuurlijk, zoals in elk dossier. De echte vraag is wie heeft er naar geluisterd? En waarom? Toen er in 2007 over alle partijgrenzen heen een consensus bereikt werd over een wet rond het asbestfonds, kwam toenmalig premier Guy Verhofstadt plots tussen. Zijn ontwerp dat enkele weken later gestemd werd, ging veel minder ver. Er werden minder ziektes erkend en de keuze toen voor een schamele 1.500 euro per maand in de laatste maanden van je leven, betekende vanaf toen ook afstand doen van al je rechten om juridische stappen te ondernemen tegen het bedrijf dat je ziek had gemaakt. Dat waren de vakbonden en werkgevers immers samen met de premier overeen gekomen. Alleen, ook de omgevingsslachtoffers die nooit een dag aan de slag zijn geweest in de bedrijven, maar de pech hadden in de buurt te wonen - of zoals de gewoonte was in Kapelle-op-den-Bos gratis afval van de fabriek te krijgen om te verwerken in hun opritten - vielen onder diezelfde voorwaarden.Niemand, en al zeker de toenmalige regering niet, vertegenwoordigde hen. Zij werden gewoon nog een keer slachtoffer, deze keer van een oneerlijke deal. In Frankrijk worden de asbestslachtoffers niet alleen vergoed door het Franse asbestfonds, het fonds helpt de slachtoffers ook om juridische stappen te zetten. Bovendien besliste de toenmalige regering Verhofstadt om het Asbestfonds voor de helft te spijzen met overheidsgeld en de andere helft te laten betalen door alle werkgevers in het land. Of ze nu ooit met asbest te maken hadden gehad of niet. België, het asbestland bij uitstek met het grootste asbestbedrijf wereldwijd. Maar de vervuiler betaalde niet. Onder andere Eternit gaf nog net geen feestje de dag nadien. Op dat moment was nochtans al duidelijk dat er nog decennia nadat de gezondheidsrisico's bekend waren, verder onveilig geproduceerd werd door heel wat asbestbedrijven. En ook dat het aantal slachtoffers nog decennia zou blijven oplopen. De eerste bewijzen van de relatie tussen asbest en kanker dateren al van de jaren '50. De productie van asbest liep in ons land tot 1997.De verjaringstermijn voor een proces lag bovendien toen al op twintig jaar in ons land en ook daar werd niet aan geraakt. Wetende dat de eerste symptomen van asbestgerelateerde ziektes over het algemeen pas dertig tot veertig jaar na de blootstelling komen. Cynisme ten top. Maar wie ging er lang genoeg leven om te klagen? In Italië, Duitsland, het Verenigd Koninkrijk en Nederland werden reeds verschillende strenge strafrechtelijke uitspraken gedaan in asbestprocessen. In ons land is de zoon van Françoise Jonckheere de enige die het tot nu toe aandurfde om een rechtszaak te beginnen tegen de machtige bouwmaterialenproducent Eternit. 'Vechten tegen de omerta' noemde zoon Eric Jonckheere het zelf. Hij won, al was het een strijd van David tegen Goliath. Françoise Jonckheere overleed in 2000 aan longvlieskanker, veroorzaakt door de inademing van asbest. De ziekte haalde haar snel. Haar man had zijn hele leven gewerkt voor Eternit in Kapelle-op-den-Bos, waar het gezin ook woonde. Het bedrijf denderde jarenlang met vrachtwagens vol asbest door de straten, langs scholen en pleinen. En zowat iedereen in de gemeente was net als haar man aan de slag in het bedrijf. Zonder al te veel bescherming. Over risico's werd niet gesproken. Die kregen de omwonenden en arbeiders pas decennia later te horen, hoewel al lang bekend. De man van Francoise overleed al in 1987 aan longvlieskanker. Toen dertien jaar later ook bij haar de ziekte werd vastgesteld, besloot ze niet in te gaan op de voorgestelde schadevergoeding. Ze moest en zou Eternit dagvaarden. Een leven is niet te koop, moet ze gedacht hebben. Rechtvaardigheid was al wat haar restte. Enkele maanden later overleed ze. Nog jaren voor de eerste uitspraak. Haar vijf zonen zetten haar strijd verbeten voort. Twee van hen bezweken in 2003 en 2009 aan ... dezelfde vorm van kanker. Vier mensen in één familie. Tot nu toe...Eigenlijk zijn er twee redenen te bedenken voor het compromis van destijds. Of je bent een slecht mens, of je bent bezweken voor gelobby? De scheiding van machten betekent voor ons in ieder geval dat de wetgever niet het recht heeft om burgers te verbieden naar de rechter te stappen als ze daar een duidelijk aanwijsbare reden voor hebben. Maar dat is het verleden, zou je denken. Dan trekken we dat nu toch recht voor de echte piek asbestdoden die voorspeld wordt in 2024? Al in 2011 dienden we samen met sp.a (wetsvoorstel Louis Ide - Marleen Temmerman) een wetsvoorstel in om deze onrechtvaardige situatie recht te zetten. Met ons voorstel vandaag, dat wordt gesteund door Ecolo/Groen en Cdh, maken we het mogelijk voor de omgevingsslachtoffers om naast de vergoeding van het asbestfonds juridische stappen te ondernemen. De verjaringstermijn wordt aangepast tot vijf jaar nadat de ziekte is vastgesteld. We zorgen ervoor dat ook andere ziekten veroorzaakt door asbest, zoals longkanker en strottenhoofdkanker, recht geven op een vergoeding uit het asbestfonds. En we maken dat de vergoeding begint te lopen vanaf de vaststelling van de ziekte. Wie kan daar op tegen zijn zou je denken? We zullen zien. Binnen de Zweedse regering was het alvast niet mogelijk. Ondanks verschillende pogingen en hoorzittingen die de tegenstellingen op scherp stelden, wilde het kabinet De Block niet mee. De vervuiler betaalt, het is een mooi principe. Maar voor onder andere Eternit is het een ver-van-hun-bedshow. Want wie betaalt er met de huidige wetgeving echt behalve de talrijke slachtoffers die via een pact met de duivel hun rechten moeten afstaan voor een stuiver?