EVapp mobiliseert burgerhulp bij hartstilstand

Voor een stand van zaken van de laatste nieuwe digitale gezondheidstoepassingen wordt steevast overzee gekeken, maar wat gebeurt er hier? Een aantal veelbelovende Belgische health start-ups doen hun verhaal in Artsenkrant. Deze aflevering: EVapp.'Verkort wachttijden. Red levens' prijkt op de pas vernieuwde homepage van EVapp. EVapp staat voor Emergency Volunteer application. EVapp is een smartphoneapplicatie voor iOS en Android, die bij een noodgeval zoals een hartaanval, medisch geschoolde vrijwilligers (dokters, verpleegkundigen, paramedici, Rode Kruis-vrijwilligers enzovoort) mobiliseert om de tijd te overbruggen tot wanneer de urgentiedienst aankomt. "De eerste 5 minuten bij een hartstilstand zijn cruciaal. Als iemand in die periode start met reanimeren en een AED (Automatische Externe Defibrillator) aansluit, is de kans op overleven het grootst", vertelt Thomas Tackaert. In meeste regio's in België schommelt de urgentieaanrijdtijd tussen de 8 à 12 minuten. Een burgerhulpverlener is misschien sneller.In Nederland bestaan al langer soortgelijke initiatieven (HartslagNu en HartveiligWonen, nvdr). De laatstejaarsgeneeskundestudent kwam op het idee om zo'n initiatief ook in ons land op te starten. "Er zijn weinig medische urgenties die zo tijdskritiek zijn als een hartstilstand", legt Thomas Tackaert uit. "Daar kan basic life support het verschil maken tussen leven en dood, terwijl bij andere medische urgenties de handelingen van de vrijwilliger - met uitzondering van het herkennen van de pathologie, zoals een CVA - minder effect zullen hebben op de overleving." Concreet werkt het principe als volgt. Iemand in uw buurt belt 112 bij een hartstilstand. De 112-centrale stuurt de klassieke urgentiediensten uit (ambulance, MUG, PIT...), evenals meerdere vrijwilligers. Dat laatste gebeurt via EVapp.In het systeem hebben ze door gegeven wanneer ze beschikbaar zijn. Bij een oproep is een burgerhulpverlener nooit verplicht om naar het slachtoffer te gaan. Het kan zijn dat hij of zij de oproep niet op tijd ziet, te ver van het slachtoffer is of echt niet weg kan.Het systeem houdt er dus rekening mee dat niet iedereen beschikbaar is en stuurt meerdere burgerhulpverleners een oproep. Drie van hen krijgen het verzoek om rechtsreeks naar het slachtoffer te gaan en te starten met de reanimatie. Twee anderen worden gevraagd om eerst een AED op te halen als er zich eentje in de nabijheid bevindt.Eenmaal ze die hebben, activeren ze de functie (toets) 'Ik heb de defibrillator' waarop ook zij de navigatie naar het noodgeval volgen. De vrijwilligers gaan door met reanimeren tot de ambulance arriveert en het personeel de reanimatie overneemt.Wat nu als er niemand beschikbaar is in een straal van 500 meter? "Dan wordt de straal uitgebreid naar 1 kilometer", legt Thomas Tackaert uit. "Kan er ook in dat gebied geen vrijwilliger, dan verloopt de urgentiedienstverlening gewoon op de klassieke manier."De integratie van het navigeren naar een defibrillator in het proces is belangrijk", benadrukt Thomas Tackaert. "Een AED kan het hart resetten bij kamerfibrilleren. De hartspiercellen worden weer gelijk geschakeld, waardoor het hart weer normaal gaat pompen. Zonder AED zou dit niet kunnen, waardoor de overlevingskansen slinken."Iedereen die voor zijn werk of studie of privé heeft leren reanimeren kan burgerhulpverlener worden. Sinds kort kunnen vrijwilligers zich 'preregistreren'. Want de applicatie is voorlopig nog niet actief. Het project wordt eerst getest in Hoogstraten (Antwerpen). Door de geografische ligging verloopt de urgentiedienstverlening daar trager. Bedoeling is dat zowel de 112-centrale als EVapp cijfers aanleveren over onder andere de aanrijdtijd. Die worden dan gebundeld en vergeleken in een rapport. Het zullen de eerste cijfers in real life zijn over burgerhulpverlening bij hartstilstand in België. In Nederland wees recent onderzoek in zes regio's uit dat de overlevingskansen bij hartstilstand buiten het ziekenhuis de afgelopen decennia zijn verdubbeld (*). Midden jaren 90 was de overleving 9 procent. Inmiddels is dit percentage gestegen tot gemiddeld 23 procent. Drie factoren zijn daarbij volgens de studie van grote invloed: het hoge percentage omstanders dat start met reanimatie voor de aankomst van de ambulance (in 75% van de gevallen); het aansluiten van een AED; een schokbaar beginritme. Eind november gaat het Hoogstraatse project van start. "We hopen toch op een 200-tal vrijwilligers te kunnen rekenen voor een stad van circa 21.000 inwoners", zegt Thomas Tackaert. Tegelijkertijd zijn ook gesprekken aan de gang met de 112-centrale in Luik. Daar is het plan om eerst een simulatie op te zetten, een in de stad en een in ruraal gebied. Valt dat goed uit, kan EVapp er in real life geïmplementeerd worden.Een jonge plant moet ook water krijgen. "Recent werden we genomineerd in het kader van het EU-project 'Smart Cities'. Doel daarvan is om digitale technologieën aan te wenden om betere publieke diensten te kunnen leveren. Eerder haalden we binnen dit initiatief al een prijs binnen om ons product technisch op punt te kunnen stellen, in deze tweede fase hangt er een subsidie van af om EVapp landelijk, dat is in België, te kunnen launchen. Het team ging ook in op de oproep van Maggie De Block voor projecten rond m-health. Los van de uitkomst, gaat het team door. Van zodra de applicatie actief is in de provincie waar iemand woont, krijgt de burgerhulpverlener daar een melding van. Zij worden daar voor de duidelijkheid niet voor betaald, het initiatief gaat uit van het ethisch principe om een mens in nood te helpen. "Stel dat een persoon met EHBO-kennis in zijn leven gemiddeld een à twee reanimaties doet, zou dat met de app oplopen tot vier à vijf."De eerste reacties zijn alvast positief. Thomas Tackaert: "Op spoed worden we elke dag geconfronteerd met mensen die op straat getroffen werden door een hartstilstand. In die gevallen staan er telkens wel vier à vijf mensen rond het slachtoffer, die niet weten wat te doen. Met EVapp willen burgers naar het slachtoffer leiden die effectief kunnen helpen."Achteraf krijgen de betrokken burgerhulpverleners een debriefingdocument met informatie over hoe het het slachtoffer vergaan is, wat de responstijd was enzovoort. Als de patiënt het niet overleeft, gebeurt de eerste debriefing door de MUG-arts. Wat de privacy betreft, kan het systeem wel zien waar vrijwilligers zich bevinden, maar niet wie ze zijn of welk beroep ze hebben.In België zijn er zo'n 400.000 à 500.000 mensen met EHBO-kennis", schat Thomas Tackaert. Op vijf jaar tijd hoopt het team tussen de 30.000 en 40.000 vrijwilligers te kunnen rekruteren. "Dat zou moeten toelaten de responstijd bij hartstilstand te doen dalen tot 3 à 5 minuten."Iedereen met EHBO-kennis die interesse heeft om burgerhulpverlener te worden via EVapp kan zich reeds kan aanmelden op www.evapp.org. U wordt op de hoogte gebracht van zodra de applicatie beschikbaar is in uw regio.